Waarom leren programmeren?
De maatschappij digitaliseert in hoog tempo, waardoor digitale geletterdheid steeds belangrijker wordt. Vanaf 2025 wordt verwacht dat dit een verplicht onderdeel wordt in het curriculum van het basis-, voortgezet en speciaal onderwijs (bron). Daarom is het belangrijk om leerlingen vroegtijdig vertrouwd te maken met digitale geletterdheid.
Binnen Campus 013 heeft ICT-docent Dimitri Vacquier, samen met de vakgroep, onderzocht hoe digitale geletterdheid effectief kon worden geïntegreerd in de werkveldoriëntatielessen (WVO). In deze lessen maken onderbouwleerlingen kennis met verschillende vakgebieden, waaronder het ICT-plein. Er werd gekeken welke onderdelen van digitale geletterdheid nog weinig aandacht kregen in het curriculum, maar wél een sterke koppeling hadden met het ICT-plein. De keuze viel op computational thinking (oude kerndoelen) en programmeren (nieuwe kerndoelen) als waardevolle toevoegingen aan het lesaanbod.
Hoe werkt het?
Programmeren kan op verschillende manieren worden aangeleerd, zowel unplugged (zonder digitale middelen) als plugged (met digitale middelen). Omdat het ICT-plein zich richt op digitale toepassingen, werd gezocht naar een plugged methode die goed aansluit bij de belevingswereld van de leerlingen.
Na een uitgebreide verkenning binnen het practoraat en in samenwerking met de vakgroep werd Minecraft Education: Hour of Code 2022 als meest geschikte keuze geselecteerd. Minecraft Education is gebaseerd op het bekende spel Minecraft, maar richt zich op educatie in plaats van entertainment. Leerlingen werken in een interactieve omgeving waarin ze programmeervaardigheden ontwikkelen door puzzels op te lossen.
Het level waarin leerlingen aan de slag gaan, is een grote escape room met verschillende kamers en routes. Door middel van programmeren lossen ze puzzels op en ontgrendelen ze nieuwe kamers. De opbouw is laagdrempelig: de eerste opdrachten zijn eenvoudig, maar de moeilijkheidsgraad neemt geleidelijk toe. Zo blijven leerlingen uitgedaagd en betrokken bij het leerproces.
Wat kun je leren na één uur “serieus” gamen?
Uiteindelijk kunnen leerlingen al na een uur zeggen dat zij de basis van programmeren onder de knie hebben. Dit komt doordat ze ongemerkt gebruikmaken van computational thinking, een manier van denken die essentieel is bij programmeren. Dit bestaat uit vier onderdelen:
✔ Decompositie – Grote problemen opdelen in kleinere, behapbare stappen.
✔ Patronen herkennen – Overeenkomsten en terugkerende structuren in problemen ontdekken.
✔ Abstractie – De belangrijkste informatie filteren en details weglaten.
✔ Algoritmes – Stapsgewijze instructies bedenken om een probleem op te lossen.
Deze vaardigheden helpen leerlingen niet alleen bij programmeren, maar ook bij logisch en gestructureerd denken in andere vakgebieden.
Game over?
Niet alles verliep echter zonder uitdagingen. Zowel de eigen devices van de leerlingen als de laptops op het ICT-plein hadden moeite met de codeerlaag van Minecraft Education, waardoor het laden van puzzels en het uitvoeren van de code soms meer dan een minuut duurde. Dit stelde het geduld van de leerlingen flink op de proef en riep de vraag op of de game nog wel geschikt was om te blijven gebruiken.
Inmiddels hebben de netwerkcomputers in schooljaar 2024 – 2025 een upgrade gekregen en beschikken de nieuwe eerstejaarsleerlingen over krachtigere devices. Hierdoor kan de game zonder technische belemmeringen worden ingezet, wat zorgt voor een vloeiende en verbeterde leerervaring.
Als afsluiting van de ervaring worden leerlingen die succesvol uit de villa ontsnappen beloond met een certificaat. Dit kunnen ze meenemen naar huis en vol trots delen met hun familie tijdens het avondeten.